Citas peregrinas (obter a credencial)

–Na catedral. De 10,45-13 e 16-21 h de xuño a setembro, ata as 20 h en maio, e deica as 19 h o resto do ano. Misas: lu-ve ás 10 h, domingos e festivos ás 13 h.

O imprescindible

–Catedral. Semella unha fortaleza, e de feito tivo esa función no Medievo. Accedemos a ela polo seu pórtico do século XIII, e se visita ó xeito dun museo agás na hora das misas (4 €), incluíndo o claustro, dende o que se divisan o Miño e Portugal.

–Casco vello. Un dos conxuntos monumentais máis compactos e mellor conservados de Galicia, con tramos da muralla, os conventos de San Domingos e Santa Clara, as igrexas de San Telmo e San Francisco, casonas, o antigo hospital de peregrinos, etc.

As nosas suxestións

-Aproveita, durante o verán, as visitas guiadas de balde que organiza a Oficina de Turismo.

-Achégate ó torno das clarisas e adquire uns peixiños de améndoa, elaborados cunha fórmula secreta, que podería ter unha orixe hebraica, dende hai 500 anos, que poderían ter unha orixe hebreo.

-Non deixes de admirar, ó final do paseo da Corredoira, o Monumento ó cabalo salvaxe, obra chea de movemento do escultor tudense Juan José Oliveira, un mestre no tratamento anatómico dos équidos.

-Tómate unha bebida quente con pastas e tartas caseiras do Camiño en Ideas Peregrinas, o local das irmás Silvana e Mónica, todo un referente do Camiño Portugués.

Atravesando de cabo a rabo a Fortaleça de Valença do Minho, esa cidadela que aspira, xunto co casco antigo de Tui, a ser declarada Patrimonio Mundial pola Unesco, imos descender ó Miño para cruzar a ponte internacional, que foi inaugurada en 1886 e presta servizo a peóns, automóbiles e trens. O ascenso ata a acrópole de Tui efectuase por unha antiga rúa que desemboca na praza da catedral.

Despois de percorrer o conxunto monumental, deixamos a cidade perante a igrexa románica de Rebordáns, e pouco despois cruzamos, nunha paraxe feiticeira, a ponte das Febres.

Chegados a Orbenlle convén que elixamos a variante da esquerda, tamén denominada do río Louro, para entrarmos no Porriño polo parque fluvial. O corazón da localidade atópase Praza Maior, cos seus soportais, onde se ergue a neomedieval Casa do Concello, obra de Antonio Palacios.

O camiño histórico, a partires de Orbenlle, discorre por un dos treitos máis arrepiantes que se poidan imaxinar: 3 km polo medio dun polígono industrial, e de sobremesa outro quilómetro pola N 550. So é recomendable para masoquistas: sangue, suor e bágoas.

Do Porriño a Mos a situación non mellora ata acadar A Rúa, coa igrexa de Santa Baia e mailo palacio dos Marqueses de Mos. Onde remata a costa arriba cruzamos o Chan das Pipas, coa capela de Santiaguiño de Antas, para iniciar o longo descenso ata a Ría de Vigo e Redondela.

Moi perigoso resulta o cruzamento da N 550 entre Ameeiro-Longo e Veigadaña.

En Redondela toca pasar so os dous viadutos do ferrocarril, e a carón do albergue público da Casa da Torre (século XVI), onde podemos selar. A seguinte poboación é Cesantes; dende ela albiscamos a illa de San Simón, na súa apracible enseada, moi próxima á praia local.

Unha pista costenta leva ós altos da Lomba e da Cabaleira, dos que axiña descendemos do mesmo xeito, decontado, á localidade de Arcade. Pouco despois batemos coa longa ponte de Pontesampaio, que salva o río Verdugo.

Camiño de Pontevedra cóllenos desprevidos que nunha zona tan alterada se poida ter conservado, case que intacta, a calzada de Canicouva. A partir da capela de Santa Marta procede seguir unha estrada, pero existe unha digna e fermosa alternativa. A entrada na cidade de Pontevedra faise eterna, pero por fin chegamos ó seu casco antigo, un lugar idóneo para ficar se tiveramos oportunidade.

Se ben carece de sinalización, dende a capela de Santa Marta é doado desviarse á esquerda ata atopar a senda fluvial do río Tomeza ou dos Gafos, pola que seguiremos sen perda ata o comezo da cidade, onde foi emprazado o albergue público.

As nosas suxestións

-Se atopas aberta a igrexa de San Bartolomeu de Rebordáns, non dubides en entrar, pois é unha das máis antigas de Galicia, de orixe sueva ou visigótica, e o seu románico do século XI arcaizante (capiteis).

-Ó pasar pola humilde Ponte das Febres detente un intre a lembrar ó dominico San Telmo, que malia ter nado en Frómista (Palencia, Camiño Francés), acabou sendo o patrón de Tui e dos navegantes. Neste mesmo lugar, cos sinais da peste, soubo que a súa morte estaba próxima (1246).

-Se queres xantar tranquilamente, faino cos teus víveres no parque fluvial do Louro, denantes de entrares no Porriño, pero se o que te vai é a animación, procura un posto nunha terraza da Praza Maior.

-Pensa que os estratos históricos se foron amoreando na contorna da capela de Santiaguiño de Antas: ata 60 mámoas coas súas ‘antas’ teñen sido descubertas pola zona, e por aquí pasaba a vía romana XIX. Entre as aportacións do presente senllos monumentos dedicados ó peregrino e máis a unha  morriñenta ninfa; cal prefires para o selfie?

-Consulta o horario da circulación dos trens por Redondela, porque se te cadra vai ser un espectáculo ver pasar paseniñamente o ferrocarril polo viaduto de Pontevedra, de 1884, sobre as casas todas e maila túa testa entre mentres a estrutura de metal treme. O irmán maior, ou viaduto de Madrid, tras anos de servizo ten sido merecedor dunha feliz xubilación.

-En Arcade, no pasado en posesión dun sonado banco ostreiro, que subministrou á Corte para gozo dos padais de reis e cortesáns, constitúe un ritual probar as ostras da ría, no presente cultivadas en bateas. Entre dous unha ducia, cunha botella de viño branco, entra nun santiamén.

-Aínda parecen resoar os estoupidos en Pontesampaio. Sitúate na Guerra da Independencia: a avezada tropa do mariscal Ney, dunha beira, e a mal organizada resistencia de guerrilleiros, patriotas e estudantes galegos, da outra, provistos duns canóns de pau que ó segundo disparo rebentaban. Daquela, do mesmo xeito que ás veces acontece no fútbol, venceu David, e os gabachos foron forzados a retirarse.

Pontevedra é boa Vila, da de beber a quen pasa, a fonte da Ferraría… (Cantiga popular)
…máis non só auga.

Pontevedra é unha cidade sedutora e xa que logo merecente, cando menos, dun día completo para coñecermos o seu casco vello, o santuario da Peregrina, o variado e entretido Museo Provincial, os seus parques, a zona de tapeo,…

Citas peregrinas

–Santuario da Virxe Peregrina. Rematado en 1794 por encomenda da confraría do Refuxio e a Divina Peregrina, o templo érguese sobre unha planta en forma de vieira, e a súa fachada é convexa, algo impropio dun estilo neoclásico que neste caso aínda sinte apego polo Barroco. A imaxe, no seu camarín, parece tocada para unha danza versallesca na corte de Louis XV. Misas: diaria ás 19,30 h (de peregrinos), domingo e festivos ás 13 h.

O imprescindible

–Soberbo casco vello! Poderá supéralo Santiago? En monumentalidade si, pero non tanto en harmonía e pulcritude, porque aquí todo está impecable, e non se ve nin un automóbil. Recoñecementos moitos, así o Premio Europeo de Mobilidade (2013) ou o Hábitat da ONU (2014). Prazas como A Ferraría, e sobre todo, o Eirado da Leña, son estampas que non vas esquecer. O mellor é pasear sen présa, e saír da antiga améndoa murada para prolongar os nosos pasos pola alameda do século XIX e maila súa contorna. Ver Visit Pontevedra

-A igrexa de Santa María. Que pertenceu ó gremio de mareantes e agora leva o título de basílica menor, e na que conflúen sen rechiar o gótico final ou isabelino, os adobíos manuelinos e máis o plateresco da súa fachada maior.

–Museo de Pontevedra. Unha auténtica institución para a cultura galega, esparexido en nada menos que seis edificios de diversas épocas. O seu fondo é do máis variado: dos tesouros prehistóricos á estatuaria procedente do Pórtico da Gloria, e da mellor pintura clásica ás artes decorativas, pasando pola cerámica de Sargadelos, obras de Castelao e doutros artistas galegos, e ata unha reprodución do camarote da fragata Numancia.

As nosas suxestións

-Ó mediodía pódeste achegar ó mercado de abastos, onde ademais de coñecer os mariscos e peixes da ría e do Atlántico, e outros produtos galegos, poderás xantar no seu primeiro andar, que dende 2019 conta cun interesante espazo gastronómico.

-Se gustas dos cafés clásicos non deixes de acudir ó Moderno, decorado con pinturas, onde se xuntaba a intelectualidade galeguista nas primeiras décadas do século XX.

-Vai de viños, cervexas e tapas polo casco vello, un dos mellores de Galicia para practicar este san deporte. A oferta é infinda, achégase ós 300 bares!

-E se ficas un día máis na cidade cruza o río ata A Xunqueira e visita o gran parque da Illa das Esculturas, onde poderás atopar ata unha ducia de intervencións artísticas dos mellores creadores contemporáneos.

En Pontevedra adoita ser habitual que te enchan de dúbidas, se aínda non tes claro por onde vai continuar o teu Camiño, predicando as virtudes da Variante Espiritual. Ninguén nega que se trata dunha fermosa ruta polo Salnés e maila Ría de Arousa, pero endexamais foi un itinerario de peregrinos, e ademais debuxa un considerable rodeo. Non se debe confundir a peregrinaxe que segue os camiños históricos con turigrineo.

Deixamos Pontevedra pola Ponte do Burgo, que xa existía na época romana, para seguirmos pola Xunqueiras de Alba ata a igrexa de Santa María de Alba. En paralelo á vía férrea ímonos adentrar nunha zona boscosa, á que suceden os viñedos de Barro.

Varios cruceiros van balizando a ruta, que se aproxima ó paradisíaco enclave da Muíñada de Barosa, composta por un conxunto de muíños ó redor dunhas fervenzas, con pozas para o baño e áreas de lecer.

Por unha chaira baixo emparrados alcanzamos Caldas de Reis, a vila termal situada á beira do río Umia.

A partires de Caldas volve gañar terreo o bosque, primeiro acompañando ó río Bermaña ata Carracedo, logo polo concello de Valga descendendo ó val do río homónimo ata San Miguel.

Dicimos adeus á provincia de Pontevedra abeirando a vila de Pontecesures, cruzando o río Ulla, que fai de límite coa da Coruña, e dirixíndonos polas súas veigas a Padrón, auténtico berce da tradición xacobea.

Cara o final de Pontecesures verás o desvío sinalizado que leva ó convento franciscano de Santo Antonio de Herbón, na actualidade en posesión dun albergue de peregrinos xestionado polos Amigos do Camiño. Dende Herbón tamén se atopa balizada a estrada que baixa a Padrón para empatar coa vía principal.

No traxecto entre Padrón e Santiago sucédense un feixe de lugares de interese: primeiro a antiga catedral de Iria Flavia, máis adiante o santuario mariano da Escravitude coa súa fonte santa, pouco despois o pazo do Faramello e, na súa contorna, o mítico Castro Lupario; e tamén preto o cruceiro de Rúa de Francos, con presenza de varias carballeiras que nos namoran.

Dende Osebe o territorio atópase moi urbanizado ata Santiago, e máis aínda a partires do Milladoiro. Neste punto, como acontece no Monte do Gozo, pódense ver por vez primeira as torres da catedral.

A entrada na cidade de Santiago de Compostela faise preto das ruínas do castelo da Rocha Vella, perante a porta do mosteiro de Conxo e polo Ensanche, que nos conduce ata a Porta Faxeira e, seguindo a Rúa do Franco, ata a catedral.

As nosas suxerencias

-O desvío ata a Muíñada de Barosa é exiguo, pero a compensación inxente. Podes afrescar os pés na súa poza, marabillarte coa presenza dunha belida fervenza, xantar na taberna instalada nun dos muíños ou nas áreas de lecer dispostas á sombra. Son as pequenas sorpresas do Camiño, ledicias que sempre se recordan.

–Caldas de Reis, que axiña vai contar cunhas pozas termais públicas para o baño, posúe un extenso parque botánico, na ribeira do Umia, ideal para o tempo de relaxamento.

–Padrón é un compendio da lenda xacobea: 1. Na igrexa de Santiago, pródiga en iconografía xacobea, baixo o altar maior debes contemplar o sonado pedrón, ara romana á que os discípulos de Santiago amarraron a súa barca; 2. Da outra beira do río, por unha escada podes ascender ata a capela do Santiaguiño do Monte, espazo no que o apóstolo tería predicado e onde fixo abrollar, entre os penedos, unha fonte.

…saltando en terra os discípulos de Santiago amarrárona [a barca] a un groso piar de pedra que se atopaba no desembarcadoiro, o cal está agora na igrexa de Santiago, que se atopa a douscentos pasos deste desembarcadoiro, so o Altar maior, onde é visitado, e reverenciado por este respecto de todos os peregrinos. . (Mauro Castellá Ferrer, 1610)

-A dimensión literaria de Padrón (Macías O Namorado, Camilo José Cela) ten a súa máis sobranceira representante en Rosalía de Castro, auténtico mito das letras galegas. A súa Casa-Museo, afastada 1 km do centro, é un auténtico santuario sentimental. Se queres coñecer a alma de Galicia non deixes de visitala, axudarate a entender moitas claves do país que percorres.

-Entra na que foi catedral de Santa María de Iria, de portada gótica e torres con remate en escadas, similares ás existentes no claustro da catedral de Santiago e como aquelas inspiradas nas pirámides aztecas. O seu carón verás o melancólico camposanto de Adina, no que descansa o nóbel Camilo José Cela.

-Se queres seguir san bebe auga da fonte do santuario da Escravitude, enriba da que se levantou a monumental escada que accede a esa fachada barroca, prodixiosa, que se amosa como un remedo da do Obradoiro, pero a unha escala menor.

-Ímoste aconsellar un derradeiro desvío de 600 m, denantes de ascender a calzada do Faramello, ata o grande Castro Lupario, por sempre asociado á inicua raíña que fixo todo o posible para desbaratar o enterramento do apóstolo, pero que ó final acabou por converterse ó cristianismo. Un enorme xacemento arqueolóxico rodeado de carballeiras.